Upoznaj Kraljevo

Dobro došli u Kraljevo

Kraljevo se nalazi u centralnom delu Srbije u kotlini izmedju šumadijskih, starovlaških i kopaoničkih planinskih masiva, na ušću tri reke: Ibar, Zapadna Morava i Ribnica. Predstavlja centar Raškog okruga i raskrsnicu svih važnih saobraćajnica ovog dela Balkana. Zbog povoljnog geografskog položaja, umerene klime, plodnog zemljišta i dobre putne veze sa ostatkom sveta, Kraljevo sa okolinom je vekovima čest izbor za nastanjivanje porodica iz raznih krajeva. Ima i vema bogatu kulturnu baštinu. Od manastira Žiča i Studenica, dogadjaja iz perioda stvaranja srpske države i njenog opstanka, do novih kulturnih stecišta 21. veka, Kraljevo predstavlja važan kulturni i kultni centar u Srbiji.

Kratak osvrt na istoriju grada Kraljeva

Istorija ovog dela Srbije nije dovoljno istražena, ali se sigurno zna da su i dve hiljade godina pre naše ere, ovde postojale naseobine. Poznato je da je na prostoru današnjeg Kraljeva postojalo naselje Ruda Polja, pa bi se po staroslovenskom korenu reči (rouda polIa) moglo zaključiti da je naselje nastalo još u vreme osnivanja žičkog eparhijskog vlastelinstva početkom 13. veka. Naselje je dobilo takav naziv, zbog šljunkovitog terena koje su reke Ibar i Morava ostavljale za sobom menjajući korito, a na kojem je trava brzo sazrevala zapravo rudela. Pod ovim nazivom Rudo Polje, selo je zavedeno u turskim, katastarskim popisima u 15. veku, kao i selo nahije Maglič. Tada se pored imena Rudo Polje prvi put pominje i naziv Karanovac. A identifikacija naziva Karanovac nastala je od ličnog imena Karan, kako se zvao tadašnji vlaški knez Rudog Polja. U to vreme Karanovac je bio važna karavanska stanica trgovačkih putnih pravaca i imao je značajnu ekonomsku ulogu za turske vlasti. Karanovac postaje privredni centar Požeške nahije u tursku korist. Medjutim, oslobodilačke težnje u Srbiji šire se i na karanovčane. Počinje Prvi srpski ustanak i oni pale sopstvenu varoš ne bi li oterali turke, u čemu su i uspeli. Turci se povlače i Karanovac se dinamično razvija. Ali ne zadugo. Turci se vraćaju 1813. i pale Karanovac skoro do temelja. U Drugom srpskom ustanku, negde u julu mesecu 1815. Karanovac je jedan od prvih varoši u Srbiji koji se i konačno oslobodio neposredne turske vlasti. Ubrzano se razvija privredni i kulturni život.

Grad Kraljevo je više puta menjao ime, u skladu sa prilikama koje su se u Srbiji često i dramatično menjale. Ime Karanovac nosi sve do 19. aprila 1882. godine, kada se po želji karanovčana i po ukazu kralja Milana Obrenovića, prvog krunisanog srpskog kralja posle Kosovske tragedije, ime varoši menja u Kraljevo. Kasnije, u novijoj istoriji, godine 1949. grad menja ime u Rankovićevo po ukazu Prezidijuma Narodne skupštine , Narodne Republike Srbije, da bi već u decembru 1954. bilo vraćeno ime Kraljevo koje naš grad nosi i danas. Dok se istorija skoro igrala promenom imena grada, ljudi se ovde nisu menjali. Ratovi ih nisu mimoilazili, pa su imena hrabrih ratnika i brojnih stradalih kraljevčana upisana u spomen knjigama velikog i svih drugih kasnijih ratova.

Hotel Crystal

Manastirske ture vikendom

Prevoz obezbeđen modernim turističkim autobusima sa klima uređajima.

Svakom gostu je obezbeđen video zapis sa jedinstvene turističke ture.

U slučaju loših vremenskih uslova, ili drugih iznenađenja, pravac turističke ture se menja u dogovoru sa gostima hotela.

Manastir Žiča

Manastir Žiča je zadužbina Stefana Prvovenčanog, podignut u 13. veku. Gradnja glavne manastirske crkve Svetog Spasa započeta je 1208. a završena 1221. godine. Drugim ktitorom Žiče smatra se Sveti Sava, brat Stefanov koji je imao veoma važnu ulogu u podizanju manastira.

U Žiči 1217. godine Sava kruniše svog brata Stefana za prvog srpskog kralja, a Sava postaje prvi srpski arhiepiskop. U daljem periodu uticaj Žiče kao duhovnog jezgra postaje veoma veliki zahvaljujući pored ostalog i visokom ugledu Svetog Save.

Tada se ostvaruju dva velika cilja za postavljanje temelja srpske države. Žiča postaje sedište arhiepiskopije, gde će se krunisati kraljevi i postavljati arhiepiskopi srpske crkve. Od osnivanja u Žiči je krunisano 7 srpskih kraljeva. Za svakog kralja otvarana su nova vrata, da bi kroz njih samo kralj prošao, zatim su zatvarana. Zbog toga Žiču zovu i „Sedmovrata Žiča“. Manastir Žiča od Kraljeva je udaljen oko 5 kilometara.

Manastir Studenica

Manastir Studenica je jedan od najvećih i najbogatijih manastira srpske pravoslavne crkve i posvećen je Uspenju presvete Bogorodice. Utvrdjeni zidovi manastira okružuju četiri crkve: Bogorodičnu i Kraljevu crkvu, crkvu Nikoljaču i još jednu crkvu očuvanu u temelju. Manastir predstavlja najlepšu gradjevinu srpske srednjovekovne arhitekture, poznat je i po kolekciji fresaka iz 13. i 14. veka, pa ga je Unesko 1986. godine zbog izuzetne lepote i kulturno-istorijskih i umetničkih vrednosti uvrstio u listu Svetske baštine. Manastir je Stefan Nemanja izgradio 1190. godine i ovde je primio monaški postrig i ime Simeon. Nemanjin treći sin Sava je preneo mošti Svetog Simeona sa Hilandara u Studenicu gde su i dan danas. Pod Savinim starateljstvom, Studenica je postala politički i duhovni centar srednjovekovne Srbije. Od Kraljeva je udaljena oko 50 km.

Manastir Gradac

Nedaleko od Raške, zapadno od Brvenika i Ibarske doline, nalazi se manastir Gradac. Zadužbina je kraljice Jelene Anžujske, žene kralja Uroša prvog, koji je započeo izgradnju manastira u poslednjoj četvrtini 13. veka. Gradnju je dovršila kraljica Jelena nakon njegove smrti. O zajedničkom ktitorstvu govori dvojna grobnica smestena u naosu crkve kao i ktitorska kompozicija na kojoj kraljevski par drži u rukama model hrama. U manastirskom kompleksu nalazile su se i velika Bogorodična crkva i hram Svetog Nikole, trpezarija sa kuhinjom, konaci i ekonomske zgrade, ali je danas najbolje očuvana crkva Svetog Nikole i glavna crkva. Gradac je i danas jedan od najatraktivnijih srpskih, srednjovekovnih kulturno-istorijskih spomenika i seća na kraljicu Jelenu koju je naš narod zvao kraljicom dobrog srca. Njena ličnost danas nakon mnogo vekova pobudjuje pažnju.

Stara Pavlica

U istorijskim izvorima Stara pavlica se sada pominje u 12. veku i veruje se da je nastala pre epohe Nemanjića. Po drugim izvorima Pavlica datira još iz 9. veka ali nije poznato ko je ktitor. Po arhitektonsko-prostornoj i konstruktivnoj koncepciji, Stara Pavlica je jedinstven hram u Srbiji. Danas je sačuvan samo deo prvobitne veoma složene gradjevine. Nalazi se u neposrednoj blizini Nove Pavlice, na stenovitom brežuljku desne obale Ibra.

Nova Pavlica

Nova Pavlica je crkva Svetog Vavedenja iz 14. veka . Zadužbnina je braće Musića i njihove majke Dragane, sestre kneza Lazara. Sagradjena je u selu Pavlica na zapadnim obroncima Kopaonika, a od Raške je udaljena 7 km. Po prostornoj zamisli pripada moravskoj školi i razlikuje se od drgih crkava tog perioda po jednostavnim fasadnim površinama.

Manastir Končulj

Manastir Končulj je nastao u vreme Stefana Nemanje. Ne zna se tačno ko je ktitor ali obzirom da je manastir oduvek imao veoma visok ugled medju srpskim manastirima, veruje se da je ktitor neko od srpskih vladara. Od nekadašnjeg manastirskog kompeksa očuvana je samo crkva Svetog Nikole koja je obnovljena 1861. godine.

Petrova crkva

Crkva Svetog Petra i Pavla zvana Petrova crkva najstarija je očuvana crkva u srbiji i spomenik je kulture od izuzetnog značaja. Okruglo jezgro crkve je jos iz 6. veka, dok su gornji delovi gradjevine obnovljeni u 9. veku za vreme vladavine kneza Časlava. Crkva je obnovljena i dogradjivana sve do kraja 19. veka. Podignuta je nad praistorijskim trumulom, gde je vršeno sahranjivanje od bronzanog do mladjeg gvozdenog doma. U tumulu su nadjeni i predmeti koji su pripadali članu aristokratije iz 5. veka pre naše ere. Od pre nekoliko godina u crkvi se opet vrši verska služba nakon rekostrukcije zida i živopisa.

Manastir Đurđevi stupovi

Đurđevi stupovi se nalaze na uzvišenju 4km od Novog Pazara. Manastir je osnovao Stefan Nemanja, a glavni objekat manastira je crkva Svetog Djordja iz 1171. godine. Sa južne i severne strane se pored priprate nalazi po jedna kula ili stup, po kojima je manastir i dobio ime stupovi. Oko 1283. godine kralj Dragutin značajnije obnavlja manastir, gde je i sahranjen 1316. godine. Manastir je više puta paljen i razaran. Prvih godina 21. veka rekonstruisan je deo manastirskih konaka u koji je useljeno monaško bratstvo.

Manastir Sopoćani

Zajedno sa Đurđevim stupovima, Petrovom crkvom i Rasom, kao celinom, Unesko je 1979. godine uvrstio Sopoćane na listu Svetske kulturne baštine. Manastir Sopoćane, dom Svete Trojice, podigao je kralj Stefan Uroš, treći sin kralja Stefana Prvovenčanog izmedju 1243. i 1276. godine. Freske manastira Sopoćani predstavljaju savršenstvo srednjovekovne srpske umetnosti i jedan je od naših najvažnijih spomenika istorije i kulture. Manastir Sopoćani se nalazi na izvoru reke Raška, 16km zapadno od Novog Pazara.

Stari grad Ras

U drugoj polovini 12. veka nastupilo je najznačajnije razdoblje u istoriji Rasa kada je on postao glavno uporište nove srpske države. Vladar je bio Stefan Nemanja, tada veliki župan, a država je nazvana Raškom. Osim političkog centra grad Ras je krajem 12.veka postao i kulturni centar države. Tu su se stvarala jedinstvena umetnička dela srpske umetnosti, izmedju ostalog i Vukanovo jevanđelje koje se danas čuva u Sankt Peterburgu. Grad su 1455. godine osvojili Osmanlije, zatim je osnivanjem Novog Pazara počelo opadanje njegovog značaja.

Ime Ras prvi put se pominje u beleškama vizantijskog cara Konstantina sedmog Porfirogenita, koji se odnose na rat izmedju Srbije i Bugarske krajem 9. veka, zatim ga pod tim imenom Ras pominje vizantijski hroničar Jovan Kinema u 12. veku. Najstariji tragovi naselja datiraju još iz praistorije, iz poznog eolita (oko 2000 p.n.e.), prva zidana utvrđenja su iz kasne antike, prvi srednjovekovni grad iz 9. veka i drugi iz 12.

U kompleksu starog Rasa danas se uočavaju tri arheološka lokaliteta, utvrdjenje na Gradini, pećina sa crkvom ispod utvrđenja i naselje Pazarište.

Stari Ras se nalazi na lokaciji Gradina iznad Pazarišta, 7km od Novog Pazara.

Isposnica Svetog Save

Na oko dva sata hoda od manastira Studenica, idući severnom stranom kroz predeo zvani Nemanjina kula, nalazi se Isposnica Svetog Save. Na putu do isposnice pratiće vas brza i hladna reka Studenica. Naići ćete na dva izvora vode, hladne pijaće i veoma lekovite mineralne vode. Tu je i kamenolom belog mermera koji je još Nemanja koristio za izgradnju svoje velike crkve. Na delu toka, nakon sat vremena hoda, reka Studenica ima stari drveni most koji će vas uputiti kroz šumu niskog rastinja i drveća, zatim dalje kroz neobično gustu šumu. Na izlasku iz šume, očaraće vas zelena dolina gde je smeštena donja isposnica. Dalje uzbrdo na pola sata hoda nalazi se gornja isposnica, gde se nalazi kapela i gde će vas dočekati tri studenička monaha. Jedan od njih će skromno odgovarati na vaša pitanja, čuvajući svoju molitvenu tišinu. Do glavne Savine isposnice nastavljate dalje uzbrdo kroz borovu šumu. Na kraju ovog jedinstvenog puta, Savinog puta, je prosečna stena čiji vas prolaz dovodi do same Savine isposnice, do Savine „Kuće tišine“.

Srednjovekovni grad Maglič

Maglič je srednjovekovna srpska tvrdjava i nalazi se 20km južno od Kraljeva. Postoje dve pretpostavke: prva da ga je podigao Uroše prvi, posle mongolskih prodora, druga da je početkom 1. veka podigao Urošev otac Stefan Prvovenčani. Svakako je bio sedište arhiepiskopa Danila drugog koji je iz Magliča upravljao crkvenim i državnim poslovima.

Maglič čini osam kula povezanih bedemima. Tvrdjavu sa tri strane okružuje reka Ibar dok se na četvrtoj strani nalazi šanac usečen u stenu. Iznad šanca se uzdiže prva kula, Donžon, a na suprotnom pravcu nalaze se tri kule jedna uz drugu koje su kontrolisale Ibar. Pored 8 kula tvrđava ima i palatu smeštenu na zapadnom delu, crkvu Svetog Djordja, bunar izdubljen u steni kružne osnove i rezervoar koji se nalazi uz prvu kulu. Maglič je kao prva tvrdjava do novijih dana bio skoro nedostupan, pa je bas zahvaljujući tome jedan od naših najočuvanijih srednjovekovnih gradova.